Ashab arasında yalnızca Allah Resûlü'nün (s.a.) azâdlılarını belli bir çerçeve içerisinde ele almayı amaçlayan bu çalışmanın kölelerin İslâmî ilimlerin ve nebevî mirasın sonraki nesillere aktarılması ve geliştirilmesinde oynadıkları rol hakkında bazı ipuçları verecek özelliklere sahip olduğu kanaatindeyiz. Bu fonksiyonun Peygamber Efendimiz'inazâdlılarına has olmadığı kolaylıkla anlaşılacak bir durumdur. Ashâb-ı Kirâm'ın  -âzadlı olsun olmasın- kölelerinin de bu hususta çok ciddi bir rol oynadıkları bilinen bir husustur. Çeşitli bakımlardan yapılacak incelemeler bu rolü daha da belirginleştirecektir.Bu gerçeğin göz önünde bulundurulması halinde İslâm ilim ve medeniyet tarihinde azâdlı olsun olmasın- kölelerin ne derece büyük bir etki bıraktıklarını ve ahlâkî bir görev olarak Müslümanların onlara ne denli bir teşekkür borçlu olduklarını ortaya koyacak hiç değilse bu konuda belli ölçüde bir fikir verecektir.