fazla uğraştıran olaylar arasında kaybedilen topraklardan merkezi bölgelere doğru yapılan kitle göçleri önemli bir yer tutmaktadır.

Bu maksatla 1856-1876 yılları arasındaki "Kırım ve Kafkas Göçleri" incelenirken öncelikle "Göç" kavramının genel anlamı göçlerin sebep ve sonuçları tesbit edilmeye çalışıldı. I. Bölümde Kırım ve Kafkasya'dan yapılan göçlere zemin hazırlayan siyasi gelişmeler ile bu bölgelerin coğrafi ve etnik özellikleri; II. Bölümde söz konusu tarihler arasında meydana gelen göç hareketlerinin sebepleri ve yapılışı; III. Bölümde de Osmanlı Devleti'nin göçmenlere nasıl davrandığı yapılan yardımlar iskan politikasının esasları karşılaşılan güçlükler araştırıldı. Elde edilen neticeler ise Sonuç bölümünde değerlendirildi.