Şüphesiz Osmanlı İmparatorluğu büyük bir medeniyetti. Bu konuda bugün yeni yeni
araştırmalarla yeni boyutlar ve özellikler tespit ediliyor Osmanlı İdari Yapısı ve sisteminin
orjinalitesi ve zenginlikleri daha fazla keşfediliyor. Osmanlı İmparatorluğu İslam ümmetini
çok büyük oranda bir arada toplayan idari sınırları içinde olmasa dahi dünyadaki bütün
Müslümanların bağlılık duyduğu cihan şümul bir devletti. Bir anlamda İslam Medeniyetinin
en geniş temsili idi.
Medeniyetler ve İmparatorluklar tarihine bir yakın bakış yapıldığında da Osmanlı Sistemi'nin
özgünlüğü daha açık görülecektir: 600 Yılı aşan bir ömre sahip ve aynı hanedanın yönettiği
büyük bir sistem. Bu iki özelliği sadece Osmanlı Sistemi'ne aittir tarihte başka bir örneği
yoktur.
Bugünün dünyasına baktığımızda; heterojen unsurların büyük farklılıkların çoğulcu yapıların
harmoni içerisinde bir arada yaşatılmasıdır. Günümüz büyük devlet olgusu ve daha önemlisi
demokrasi kriterleri içerisinde bu özellik daha çok öne çıkmaktadır. Özellikle ulusalcı otoriter
akımların öne çıktığı küçük devletlerin sayısının arttığı çağımızda bu çok değerli bir unsur
olarak ortaya çıkmaktadır. Bugün farklılıkları bir arada yaşatmayı başaran devletler daha
büyük daha güçlü ve genelde daha demokratik özellikler taşımaktadır. Çünkü bunu
sağlamanın zor şartları vardır; başta adaletli bir sistem olacak eşitlik olacak bütün farklı
kültür din ırk gibi özelliklere saygı duyulacak farklılıklardan dolayı ikinci sınıf olmayacak.
Özgürlükler ve insan hakları gözetilecek farklılıklar kendi hayatlarını özgürce yaşayabilecek.
Osmanlı İmparatorluğuna bu açılardan baktığımızda herhalde en fazla din ırk dil kültür
farklılıklarını bir arada yaşatan bir büyük sistem olduğunu görürüz. Üç kıta diye andığımız;
Avrupa Asya ve Afrika'da bugün çok sayıda devleti kapsayan onlarca farklı dilin
konuşulduğu farklı dinlerin yaşandığı çok sayıda farklı ırkın yaşadığı geniş bir coğrafyada
adaletle 600 yıl yönetmeyi başarmış bir imparatorluktan bahsediyoruz.