Çağdaş din sosyolojisi, toplumsal kurumları ve sorunları anlamak için önemli bir değişken olarak din faktörüne her alanda ve her düzeyde ilgi göstermektedir. Bu nedenle de din  sosyolojisinin konuları ve alanları giderek çeşitlenmiştir. Son dönemlerde dünyada yaşanan hızlı gelişmeler sosyolojiye tekrar gözlerin çevrilmesine sebep olmuştur. Bilhassa din merkezli yaşanan hadiseler din sosyolojisi bilim dalına fazladan mesaiyi gerektiren yükümlülükler getirmiştir. Diğer yandan hem sosyoloji hem de ilahiyat alanındaki öğrencilerin dünyaya daha kapsamlı ve içerikli bakış açısı geliştirmeleri bağlamında din sosyolojisinin artan önemi gün geçtikçe daha iyi anlaşılmaktadır. Zira hem toplumsal arkaplanların daha iyi anlaşılması bağlamında din, hem de dinin yaşayan pratiklerinde toplumsal ve kültürel arkaplanların çözümlenmesinde din sosyoloji bilim dalının katkıları önem taşımaktadır. 

Edisyon bir çalışma olarak hazırlanan bu kitap, birçok açıdan yeni beklentilere cevap vermek üzere tasarlanmıştır. Kitapta din sosyolojisinin konusu, yöntemi, tarihçesi ve belli başlı konularının işlenmesi yanında bugüne kadar fazla irtibat kurulmayan konularda da din olgusunun rolü ele alınmıştır. Bu noktada küreselleşme, beden, ırk, etnisite, göç, şiddet gibi birçok konunun dinle bağı kurulmaya çalışılmıştır.

İlimler Fakültelerindeki öğrenciler olmak üzere hadislerin anlaşılmasına ilgi duyan ve hadis kültürü kazanmak isteyen herkestir.

 

Editörler

Prof. Dr. Kadir CANATAN

Prof. Dr. Mustafa TEKİN

Yazarlar

Prof. Dr. Celaleddin ÇELİK

Prof. Dr. Cevat ÖZYURT

Prof. Dr. Halil AYDINALP

Prof. Dr. Kadir CANATAN

Prof. Dr. Mehmet AKGÜL

Prof. Dr. Mustafa AYDIN

Prof. Dr. Mustafa TEKİN

Prof. Dr. Vejdi BİLGİN

Doç. Dr. Abdullah İNCE

Doç. Dr. Birsen Banu OKUTAN

Doç. Dr. Mehmet BİREKUL

Doç. Dr. Mehmet ÖZAY

Doç. Dr. Müşerref YARDIM

İÇİNDEKİLER

1. BÖLÜM

DİN SOSYOLOJİSİ: ALAN, YÖNTEM, TARİHÇE VE TEORİLER

I. DİN SOSYOLOJİSİNİN KONUSU VE YÖNTEMİ

/ Prof. Dr. Mustafa TEKİN  

1. Sosyolojinin Konusu ve Ortaya Çıkışı  

1.1. Sanayi Devrimi 

1.2. Fransız İhtilali   

1.3. Bilgi ve Zihniyette Dönüşüm                    

2. Sosyolojinin Konumu ve Alt Çalışma Alanları          

3. Din Sosyolojisi          

4. Din Sosyolojisinin Perspektifi  

5. İlahiyat ve Sosyoloji

6. Din Sosyolojisinde Yöntem 31

II. DİN SOSYOLOJİSİNİN TARİHÇESİ / Doç. Dr. Abdullah İNCE

1. Düşünce Tarihinde Din ve Toplum

1.1. İlkçağ Yunan Düşüncesi   

1.2. Ortaçağ Hıristiyan Dünyası          

1.3. İslam Düşüncesinde Din ve Toplum        

1.4. Osmanlı’da Din ve Toplum  

2. Modern Din Sosyolojisinin Doğuşu 

2.1. Modern Din Sosyolojinde Öncüler 

2.2. Klasik Din Sosyologları     

2.3. Klasik Dönemde Din Sosyolojisine Diğer Katkılar            

2.4. Din Sosyolojisinde Çağdaş Yönelimler     

3. Türkiye’de Din Sosyolojisi   

4. İslam Sosyolojisi Tartışmaları         

III. SOSYOLOJİ AÇISINDAN DİN / Prof. Dr. Mehmet AKGÜL   

1. İnsanlığın Son Üç Yüz Yıllık Din İle Yüzleşme Serüveni       

2. Protestanlık

3. Rasyonalizm            

4. Locke’un Empirisizmi          

5. Modern Bilgi ve Bilim Anlayışı        

IV. SOSYOLOJİK DİN TEORİLERİ I / Prof. Dr. Cevat ÖZYURT    

1. Kuram-Bilim İlişkisi

1.1. Saint-Simon (1760-1825)

1.2. Auguste Comte (1798-1857)       

1.3. Ludwig Feuerbach (1804-1872) 

2. Din Kuramları: Kurucular    

2.1. Karl Marks (1818-1883)   

2.2. Emile Durkheim (1858-1917)      

V. SOSYOLOJİK DİN TEORİLERİ II / Prof. Dr. Cevat ÖZYURT    

1. Max Weber (1864-1920)    

2. Talcott Parsons (1902-1979) 

2. BÖLÜM 

DİN VE TOPLUMSAL DEĞİŞME

VI. KÜRESELLEŞME VE DİN / Doç. Dr. Mehmet BİREKUL        

1. Küreselleşme, Kültür ve Din           

2. Küreselleşme, Küresel-Mekânsal Yakınlık ve Din 

3. Küresel Modernlik ve Din   

4. Yersiz Yurtsuzlaşma: Küreselleşmenin Kültürel Durumu ve Din 

5. Rasyonelleşme ve Din  

VII. DİN VE SOSYAL DEĞİŞME / Prof. Dr. Celaleddin ÇELİK 

1. Giriş: Değişmeyi Tanımlamak         

2. Değişme Teorileri    

3. Modernleşme ve Modernlik Sonrası Değişmeyi Anlamak

4. Din ve Değişme       

5. İslam Tarih, Düşünce ve Geleneğinde Değişme 

6. Modernlik Sonrası İslam Düşünce ve Kültüründe Değişim              

7. Türkiye’de Değişim ve Din 

VIII. DİN VE KAMUSAL ALAN / Prof. Dr. Mustafa AYDIN 

1. Genel Olarak Din     

2. Genel Olarak Kamu ve Kamusal Alan 

3. Kamusalın Tarihsel Gelişimi             

4. Modern Kamusal Alanın Oluşumu  

5. Kamusalın Değerlerden Arındırılması         

6. Genel Olarak Kamusal Alanda Dinin Yeri    

7. Modern Kamusal Alanda Dinin Sorunları 

8. İslam’a Göre Kamusal Alan ve Türkiye       

IX. DİN, SEKÜLERLEŞME VE LAİKLİK / Doç. Dr. Mehmet ÖZAY           

1. Toplumsal Farklılaşma Temelinde Sekülerizm ve Laisizm  

2. İdeoloji Olarak Sekülerizm ve Laisizm          

3. Modernleşme          

4. Sekülerism-Laisizm ve Siyasal Değişimler 

5. Ulus Devlet  

6. Kurucu Sosyologlar ve Yaklaşımları

7. Türkiye ve Fransa Örneğinde Laisizm          

8. Tartışma       

X. DİN VE YAŞAM AKIŞI / Prof. Dr. Kadir CANATAN 

1. Yaşam Akışı Sosyolojisi       

2. Yaşam Akışı Nedir?

3. Yaşam Evreleri ve Din İlişkisi           

3. BÖLÜM

 DİN VE TOPLUMSAL SORUNLAR

XI. DİNÎ GRUPLAR / Prof. Dr. Vejdi BİLGİN      

1. Din ve Sosyoloji Arasında Tanım Problemi

2. Grup Yapısı  

3. Grup Kimliği ve Grup Normları       

4. Dinî Grupların İşlevleri        

5. Gruptan Ayrılma ya da Grubun Çözülme Süreci     

6. Türkiye’deki Önemli Dinî Gruplar   

6.1. Tarikat Formundaki Dinî Gruplar              

6.2. Tarikat Formunu Kaybetmiş Dinî Gruplar            

6.3. Tarikat Formu Dışında Örgütlenen Gruplar         

6.4. Grup-Benzeri Dinî Yapılar

XII. GÖÇ VE DİN / Prof. Dr. Kadir CANATAN   

1. Göç ve Göç Sosyolojisi        

2. Göç ve Değişme      

3. Küresel Çağda Göç ve Çeşitlilik       

4. Yabancı Karşıtlığı ve İslamofobi      

5. Göçmenler Karşısında Önyargılar   

6. Göç ve Çeşitlilik Karşısında Dinlerin Tutumu          

XIII. DİN VE POST/MODERNLİK / Prof. Dr. Mustafa TEKİN     

1. Modernlik Nedir?    

2. Bir Tarih Okuması   

XIV. FEMİNİZM, BEDEN VE DİN / Doç. Dr. Birsen Banu OKUTAN       

1. Birinci Dalga Feminizm ve ‘Eşit Beden’        

2. İkinci Dalga Feminizm ve ‘Farklı Beden’     

3. Üçüncü Dalga Feminizm ve ‘Muğlak Beden’          

XV. IRK, ETNİSİTE VE DİN / Doç. Dr. Müşerref YARDIM          

1. Kavramsal Çerçeve

1.1. Dini Kimlik            

1.2. Etnisite      

1.3. Irk

2. Irk ve Etnisite Tartışmaları Arasında Modern Dünyada Din           

2.1. Modern Dünyada Kimlik Krizleri  

2.2. Klasik Irkçılıktan Yeni Irkçılık (Neo Racism)-Kültürel Irkçılığa      

2.3. Çokkültürlü Yaşam ve Dini Görünürlük ve Entegrasyon  

XVI. DİN VE ŞİDDET / Prof. Dr. Halil AYDINALP           

1. Kavram ve Tanımlar            

2. Müslüman Köktenciliği Neyi İfade Eder? 

3. Müslüman Köktenciliğinde İslam Algısı: Temeller  

4. İslam Ekseninde Köktenci Kimliği Üreten Sosyal Bağlam   

5. Din ve Terör İlişkisinin Anlam ve Çerçevesi

Kitap Özellikleri