Türk dilinin düzenini oluşturan ekleşme dizisinin cümle seviyesindeki sözlerini çözümleme işlemini, lehçe ve şiveleri karşılaştırmayı amaçlayan bir genişlikle örneklendiren bu kitap, aynı zamanda, dilleri anlama tecrübesini Türk dilini inşa eden zemine çekme çabasının bir gereği olarak değerlendirilebilir.
Bu çözümleme işlemiyle, başta Türk dilinin öğrenicilerine ve öğreticilerine, dilciliğin tarihteki gelişme seyrine bağlı olarak yerleş(tiril)miş fakat akıl birliği oluşturmada yetersiz kalan deneylerin deformatifliğine/göreceliliğine /keyfiliğine katlanmaktan kurtulmanın yolu açılmaktadır.
Çözümleme işlemi, yaygın dilcilik kültürüne, Türk diline özgü gelişme yönünü, oluşma sürecini ve donanım seviyesini göz ardı eden tecrübesiyle yüzleşme fırsatı da vermektedir. Fırsat, tevile yolu kapatan çözüm örnekleriyle sunulmaktadır. Gelişme yönü, anlamla işlevleri sınıflama; oluşum süreci, kesintisiz oluşma süresi; donanım seviyesi, ekleşme dizisinin karşıtlık düzenidir.