İslam'ın temel inanç esasları vardır; temel olmaları İslam'ın sadece onlardan ibaret olduğu anlamına değil, onların münderecatında olduğu anlamına gelmektedir. Dolayısıyla inanç esaslarında "kapsayıcılık" öne çıkmaktadır. İslam mezheplerinde belli bir konuya münhasır görüşlerinden dolayı farklı adlandırılan fırkalar/mezhepler vardır. İslam'a bir metot çerçevesinde kendine özgü metotla bakış açısı/üsûlü ortaya koyan Mutezile ve Şia'dır. Ehl-i sünnet yaklaşık ilk üç asır reel müslüman hayatını anlamaya dönük metodu ortaya koyan anlayışın adı olması dolayısıyla ikisinden farklıdır. Şia ve Mutezile'nin inanç konusundaki nassı anlama metodu ilk üç asırdan "ayrışmayı", Ehl-i sünnet ise "birleşmeyi/bütünleşmeyi" temsil etmektedir.  Bu üçünün naslara bakış konusunda ayrıştıkları ve birleştikleri hususların irdelenmesi önemlidir. Genellikle nasla ilgili tartışma Sünnî-Şiî ekseninde yapılır; buna Mutezile'nin de eklenmesi gerekir.

Nasların ve naslara atfedilen manaların itikadî konuların ele alınışında önemli rol oynadıkları bilinen bir husustur. Konu çok yönlü ve kapsamlı bir konudur, dolayısıyla bu aşamada mümkün olduğu kadar teorik düzeyde ele alınacaktır. Nas-itikad ilişkisi yüksek derecede canlı bir konudur, ek çalışmaları gerektirdiği açıktır.