Günümüzde dahi "ölüm fabrikaları" olarak adlandırılan toplama kamplarının sayısı için net bir rakam vermek mümkün olmasa da belgelere geçmiş binlerce kampın (toplama ve zorla çalıştırma kampları, transit kamplar, esir kampları) olduğu kesin.
İnsan gözyaşı dökmeden ağlayabilir mi? Faşizmin eline esir düşmüş tutsaklardan bazıları gözyaşı dökmeden ağlamayı öğrenmek zorunda kaldılar. Yaşamın ölüm ile iç içe geçtiği toplama kamplarında insanların yakıldığı fırınların bacaları gece gündüz tütüyordu. Kamplar hakkında geleceğe belge bırakmak, fotoğraf çekmek yasaktı. Ancak tutsaklar kurşuna dizilme pahasına, nazilerin yaptıkları hakkında belgeler-fotoğraflar bırakmaktan geri durmadılar. Savaşa ve faşizme karşı zaferden sonra elde edilen sayısız belge ve fotoğraf bunun göstergesidir.
Hitler ve Nazilerin insanlığa karşı işlemiş oldukları suçlara ilişkin hemen her dilde sayısız esere ulaşmak mümkün. Şimdi, belli başlı toplama kampları hakkındaki çalışmamız, ülkemizde okuyucuyla buluşuyor.
Bu çalışmanın önemli iki farklılığı bulunmakta: Birincisi, kitaba konu olan toplama kampları bazen yalnız bazen toplu hâlde ziyaret etmem ve az sayıda da olsa dönemi yaşamış direnişçilerle tanışma, onlara kulak verme şansına sahip olmam ki gördüklerimiz, okuduklarımız, duyduklarımız karşısında nefes alıp vermemiz ve kalbimizin çarpıntısı zorlandı.
İkincisi, sadece toplama kamplarındaki vahşiliğe değil, canları pahasına geleceğe fener olmayı seçen direnişçilerin ve direniş anlatılarına yer vermiş olmam. Kitapta yazılanların tamamı harfi harfine yaşanılmış on iki yıllık bir dönemden kesitlerden oluşuyor.
Üzerlerinden ne kadar zaman geçerse geçsin bazı acılar, yaşanmışlıklar tarih boyunca unutulmaz. Unutulmamalı da!