Nikolay Polyakov, 19. yüzyıl Rus entelektüel dünyasının tarih ve kültür alanında öne çıkan, Doğu-Batı ilişkilerine derinlik kazandıran dikkatli bir gözlemcisidir. Polyakov, Osmanlı İmparatorluğu'nu toplumsal yapısı, insan ilişkileri, dinî hayatı ve gündelik yaşantısının karmaşık örüntüleri üzerinden değerlendirir. Onun tarih anlayışı, belgelerin kuru anlatımından çok, zihniyetlerin ve kültürlerin etkileşimini çözümlemeye dayanır.
Osmanlı ve Türkler, bu yönüyle hem tarihsel hem de psikolojik bir incelemedir. Polyakov, Osmanlı toplumunu incelerken yer yer Batı merkezli bir bakışın etkisinde kalsa da, aynı zamanda adalet, düzen ve devlet geleneği konularında hayranlık uyandıran bir tarafsızlık da sergiler. Eleştirileri keskin ama yıkıcı değil; gözlemleri kimi zaman mesafeli, kimi zaman içten bir saygıyla örülüdür. Osmanlı insanını tutkularıyla, çelişkileriyle, inançlarıyla ve estetik duyarlılığıyla tasvir ederken, imparatorluğu kendi çağının ahlaki ve kültürel ölçüleriyle anlamaya çalışır. Böylece metin, tek yönlü bir oryantalist bakıştan sıyrılarak, dönemin Avrupalı entelektüel atmosferinde nadir rastlanan bir dengeye ulaşır.