Türkiye'de sosyal ve siyasi hadiselerin yorumlanmasında din unsuruna önem atfeden akademisyenlerden biri olarak Şerif Mardin'in Nakşibendilikle alakalı kaleme aldığı yazılar bir bütünlük içinde tetkik edilerek çapraz okumalara tabi tutulduğunda ortaya çıkan manzara hiç de içaçıcı değildir. Ona göre mazide ve halihazırda Türkiye'yi hem yapan hem yıkan asli unsurlarından biri 1950'lerden önce derinlerde 50'leri müteakiben de görünürde akan Nakşiliktir. Osmanlıyı ve din meselesini henüz halledebilmiş olmaktan uzak görünen Cumhuriyeti ihata edebilmenin ilk merhalesi Nakşibendiliği tetkik etmekten geçer.