Ya ağaç devrildiyse ve biz sesini duymadıysak...

Felsefesini varlık kavramı üzerine inşa eden İrlandalı filozof George Berkeley'in -belki de kendinden de meşhur- teorik bir sorusu vardır: "Uzak bir ormanda bir ağaç devrilirse ve etrafta hiç kimse yoksa yine de ses çıkar mı?" Tarihe özellikle de Osmanlı tarihine ilgi duyan kimi çevrelerde kabul gören genel kanaate göre; Osmanlılarda suç oranları çok düşüktür, hatta hiç suç işlenmemiştir. Bugüne kadar bu konu hakkında fikir yürütenler uzaktaki ormanda hiç ağaç devrilmediği iddiasını içselleştirmişlerdir. Ya ağaç devrildiyse ve biz sesini duymadıysak? Yine de ağacın devrilmediğini mi kabul etmeliyiz? Osmanlı döneminde suç kavramı bugüne kadar az araştırılmış ama hakkında çok söz söylenmiş bir konudur.

Bu çalışma; XVI. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı toplumunda ve devlet yapısında meydana gelen arızaların Osmanlı toplumundaki marjinallerin bireysel eylemleri üzerindeki etkisi ile devletin buna verdiği tepki üzerinden Osmanlı sosyal, ekonomik ve idari hayatına farklı bir zaviyeden bakmayı, başka bir deyişle, bizden uzaktaki ormanda devrilen ağaçların çıkardığı sesin varlığını tarih severlerin dikkatine sunmayı amaçlamaktadır.