Ehli Sünnetin İlk Yazılı Fıkıh Kitabı Özelliğine Sahip bu Eser İmam Şafii ,Hicrî 150/Miladî 767 yılında Filistinin Gazze şehrinde doğdu. Babası İdris bir iş için Gazzeye gitmiş,orada iken vefat etmişti. Dedelerinden biri olan Şafiî İbn es-Sâibe nisbeten Şafiî olarak bilinir. SoyuKureyş kabilesinden Abd-i Menâfta Hz. Peygamberin soyuyla birleşir.Henüz küçük yaşta iken babasını kaybeder. Fakir bir şekilde yaşayan annesi, oğlunu alıp Mekkeyegitmeğe karar verir. Mekkede, daha küçük yaşta kendisini ilme veren İmam Şafiî, yedi yaşında Kurânı Kerimi; on yaşında da İmam Mâlikin el-Muvatta adlı hadis kitabını ezberlemiş ve on beş yaşınageldiğinde, fetva verebilecek bir seviyeye ulaşmıştı.Bundan sonra yirmi yıla yakın bir süre çölde, Huzeyl kabilesi içinde yaşayarak fasih Arapçayı vecâhiliye şiirlerini öğrendi. Hatta Asmaî, onun hakkında; "Huzaylin şiirlerini Kureyşten Muhammed b.İdris denen bir genç ile düzelttim" demiştir. Böylece edip ve Arapçada söz sahibi olmuştur.Akabinde birçok alimden hadis okudu. Mekke valisinin bir tavsiye mektubu ile Medineye gitti. Buradaİmam Mâlike el-Muvatta adlı eserinin tamamını arzetti. Daha sonra tamamen fıkha yönelerek İmamMâlikten Hicaz fıkhını öğrendi. Şafiînin eşsiz kavrayış ve üstün zekâsını müşahede eden İmam Mâlik,ona şu anlamlı tavsiyede bulundu: "Muhammed! Allahtan kork, günahtan sakın; çünkü ben seninbüyük bir şahsiyet olacağını ümid ediyorum. Gönlüne Allahın koymuş olduğu bu nuru günahlasöndürme."Medinede İmam Mâlikten fıkıh ve hadis ilmi aldı. Süfyan b. Uyeyneden, Fudayl b. İyâz ve amcasıMuhammed b. Şâfi ve diğerlerinden hadis rivayet etti.İmam Şâfiî, bu arada çalışmak zorunda olduğu için bir süre Yemene gitti. Yemen kâdısı Musab b.Abdillah el-Kureşî orada kendisine resmî bir iş bulmuştu. Bu arada, Halîfe Hârun er-Raşîd Hz. Alitaraftarlarının bir harekâtından korkuyordu. Yemen tarafından yakalanıp getirilen Şiîler arasında -Şiîolmadığı halde- Şâfiî de Medînede Halîfenin huzuruna çıkarıldı. Suçsuzluğu anlaşılınca Halife onuserbest bıraktırdı ve maddî yardımda bulundu. Sonra H.183 ve 195te Bağdata gitti. OradaMuhammed b. Hasan eş-Şeybânîden Irak fakihlerinin kitaplarını okudu. Onunla fikir alış verişindebulundu.İmam Şâfiî bundan sonra H. 187de Mekkede ve 195te Bağdatta İmam Ahmed b. Hanbel (Ö.241/855) ile buluştu. Ondan Hanbelî fıkhını ve usulünü, Kuranın nâsih ve mensuhunu öğrendi.Bağdadta onun eski mezhebinin esaslarını ihtiva eden "el-Hucce" adlı eserini yazdı. Sonra H. 200degörüşlerinin en çok yaygınlaşacağı Mısıra gitti. 204/819da Recebin son cuma günü Mısırda vefat ettive orada defnedildi (el-Hudarî, Tarihut-Teşrîil-İslâmî, Kahire 1358/1939, s. 254 vd.; Muhammed EbûZehra, Usulül-Fıkh, Kahire, t.y., s.12 vd.; ez-Zühaylî, el-Fıkhul İslâmî ve Edilletüh, Dimaşk 1405/1985,I, 35, 36; Hamdi Döndüren, Delilleriyle İslâm Hukuku, İstanbul 1983, 9, 78 vd).İmam Şâfiînin "er-Risâle" adlı eseri fıkıh usulünde ilk kaleme alınan usul kitabıdır. Hanefilerde, usulmüctehid imamlar devrinde yazılı bir eser haline getirilmemiş daha sonra fürûdan hareket edilerek usûlkaideleri belirlenmiştir. İmam Şâfî, işin başında er-Risâleyi yazarak sonraki Şâfiî bilginlerini bukülfetten kurtarmıştır. İmam Şâfiinin "el-Ümm" adlı eseri ise Mısırda mezhep görüşlerini kapsayan birfıkıh eseridir.Onun ilmî ve edebî şahsiyeti yanında, takvâsı, olgun karakteri ve güzel ahlâkı da zikredilmesi gerekenhususlardandır. Kendisine Sıffın meselesi, sorulunca şu anlamlı cevabı vermişti: "Ömer b. AbdülazîzeSıffînda ölenler sorulunca o; "Allahın elimi bulaşmaktan koruduğu kanlardır" demişti. Şimdi ben dedilimi bu kana bulaştırmak istemiyorum."Öğrencileri onun hakkında, "Şafiî Hzleri bir âyeti tefsir etmeye başlayınca, sanki o âyetin indirilişinigörmüş gibi büyük bir vukufla konuşurdu" derler.